Programma voor verduurzaming
Algemeen
In Nederland zijn zowel klei als aardgas de grondstoffen voor keramische producten. Het aardgas is dus niet alleen een brandstof voor het bakproces in de ovens op een temperatuur van ca. 1000-1200 graden. Het is ook een grondstof dat bepalend is voor de materiaaleigenschappen van de bakstenen.
Elektrificatie is geen optie
Volledige elektrificatie is (nog) geen optie om te verduurzamen. Dit komt door de vereiste hoge temperatuur en de geometrie van de oven (‘gassen doen het werk’). Los nog van de technische haalbaarheid: voor elektrificeren kan het elektriciteitsnet momenteel het benodigde vermogen (65 Megawatt) niet leveren.
Collectief en individueel verduurzamen
De vier fabrikanten die deelnemen in Brick Valley ondernemen ook individueel acties om duurzaamheid te bevorderen. Zij elektrificeren waar dit mogelijk is (warmtepompen), reduceren het energieverbruik door procesaanpassingen en zetten in op dematerialisatie (steenstrippen, smallere steen en stenen met uitsparingen), zodat minder klei en dus minder energie nodig is voor de productie.
Aardgas → waterstof
Duurzame, gasvormige alternatieven voor aardgas verkeren nog in de testfase. Biogas biedt transitieoplossingen die in de huidige fase weliswaar tijdelijk bijdragen, maar heeft zijn beperkingen. Waterstof is een optie voor de toekomst en wordt intensief onderzocht op toepasbaarheid. Daarnaast vraagt de waterstof-optie om duidelijkheid over de beschikbaarheid, de locatie en de kosten.
Brick Valley: waterstof (groen – blauw)
Programmapunt 1: Noord-Zuid backbone
Het leveren van waterstof via de aan te leggen waterstof backbone heeft de minste impact in het landelijk gebied. De oplevering van de Noord – Zuid route is gepland in 2027 – 2028.
Het is (nog) onzeker of dit gehaald wordt, ook is het nog onduidelijk of er “betaalbaar” volume geleverd kan worden en of de continuïteit van levering is te waarborgen. Dit is afhankelijk van te bouwen productie-eenheden (elektrolysers en ammoniak “reformers” in zeehavens) voor waterstof.
Programmapunt 2: binnenvaartroute
Vanwege de onzekerheid onderzoekt de stichting Brick Valley de mogelijkheden om via binnenvaartschepen waterstof aan te voeren in de vorm van ammoniak, vloeibare waterstof of LOHC. De ammoniakroute is concreet te maken en zal leiden tot versnelling van de waterstofeconomie.
Programmapunt 3: lokale waterstofproductie
Een derde mogelijke oplossing is de lokale productie van waterstof, door elektrolysers met een vermogen tussen de 2,5 – 25 MegaWatt. Belangrijk in deze optie is dat de elektrolysers worden gevoed met lokaal geproduceerde duurzame elektriciteit (PV en wind).
Programmapunt 4: lokaal waterstofnetwerk
Naast het produceren en/of aanvoeren van waterstof is het van belang om de mogelijkheden voor een lokaal waterstofnetwerk te onderzoeken. Hiervoor moet een nieuw leidingnetwerk worden aangelegd. De bestaande aardgasleidingen zijn niet inzetbaar, omdat in het begin een mengsel van waterstof en aardgas door de leidingen wordt getransporteerd en ook afnemers van uitsluitend aardgas op het netwerk zijn aangesloten. Er moet daarom een lokaal waterstofnetwerk naast de bestaande aardgasinfrastructuur worden aangelegd, of op een nieuw tracé.
Om inzicht te krijgen in de verbranding van waterstof is een onderzoek gestart naar de implicaties hiervan voor de emissies, veiligheid en kosten.
Toekomstige programmalijnen
Verkenning CCS(U)
Brick Valley verkent de mogelijkheden van CCS(U)* voor gasvormige verbrandingsprocessen en procesemissies uit klei. Dit doen we samen met onze brancheorganisatie KNB. Doel van de verkenning is inzicht verkrijgen in de haalbaarheid en kosten van dergelijke installaties.
We houden alle oplossingsrichtingen open en we staan in nauw contact met alle betrokkenen om oplossingen te creëren die leiden tot de CO2-vrije productie van een prachtig duurzaam product, dat thuis hoort in het Nederlandse landschap.
* Carbon Capture and Storage: opvang en opslag van CO2
